Wijkteams werken te weinig samen met migrantengroepen in de buurt

Jamila Achahchah: ‘Ik leer wijkteamleden over diversiteitssensitiviteit. Hoe je als sociaal werker inclusief kunt denken en rekening leert houden met alle zeven factoren van diversiteit. Dat zijn: leeftijd, etniciteit, gender, seksuele voorkeur, religie, functiebeperking en sociaaleconomische status. Diversiteit is dus veel breder dan mensen vaak denken en behelst niet alleen cultuur en religie. Dit betekent dat het de taak van de professional is om de cliënt die tegenover hem of haar zit niet alleen als ‘migrant’ te zien, maar als een mens, in al zijn verscheidenheid.’

Kijken naar bewoners vanuit alle diversiteitsfactoren

‘Bij de trainingen die wij aan wijkteams geven, verwachten deelnemers vaak dat wij ze meer kennis kunnen geven over bijvoorbeeld de Turkse of de Marokkaanse cultuur. Maar die kennis kan ik ze niet geven, ook al ben ik zelf een Marokkaanse Nederlander. Dé Marokkaanse cultuur bestaat namelijk niet, net zoals dé Nederlandse cultuur niet bestaat. Wij proberen daarom hun blik te verbreden, door te kijken naar een cliënt vanuit alle diversiteitsfactoren. Dat begint bij bewustwording van de eigen opvattingen en de vooroordelen jegens een ander.’

Wat is diversiteitssensitiviteit?

‘Diversiteitssensitiviteit is maatwerk bieden’, aldus Jamila Achahchah. ‘Dit betekent dat je heel goed moet luisteren naar de ander. En dat vraagt meer inspanning van een professional, zeker in het begin. Bij een intakegesprek met een bewoner/cliënt van niet-westerse herkomst kun je hiervoor de methode ‘cultureel interviewen’ inzetten. Bij deze methode focust de professional niet op het probleem, maar vooral op de persoonlijke situatie van de cliënt, wat kan leiden tot wederzijds begrip. Sommige sociaal werkers zijn geneigd om het probleem bij de ander te leggen, bijvoorbeeld dat een cliënt niet toegankelijk zou zijn. Mijn mening is: jij bent als professional verantwoordelijk. En die verantwoordelijkheid drukt nog wat meer op sociale wijkteams, want zij hebben immers de taak om te signaleren en door te verwijzen. Mensen kloppen niet zomaar bij je aan.’

Weten wijkteams migrantengroepen te bereiken?

Sociale wijkteams hebben de taak om laagdrempelige zorg aan te bieden. Het is aan hun de taak om groepen die eerder buiten beeld bleven, wél te bereiken. Bijvoorbeeld in het geval van preventieve hulpverlening: Nederlanders van niet-westerse herkomst. Momenteel lijkt dit echter nog niet te lukken. Dit blijkt uit een verkenning (april 2016) onder elf wijkteams en migrantenorganisaties. De nieuwe aanpak van de wijkteams heeft niet direct invloed gehad op het beter bereiken van burgers met een niet-westerse herkomst. Ook het toegankelijker maken van de hulpverlening is nog niet gelukt bij deze burgers.

Waarom verloopt de samenwerking niet goed?

Migrantenorganisaties zijn van mening dat het wijkteam onder migrantengroepen weinig bekendheid heeft en dat er wantrouwen is als ze worden doorverwezen naar het wijkteam. Ook hebben zij redelijk wat op te merken over de toegankelijkheid van de wijkteams. Zo zouden ze te formeel communiceren, te bureaucratisch werken en niet outreachend genoeg werken. Wijkprofessionals lopen op hun beurt ook tegen knelpunten aan. Zij merken dat burgers met een niet-westerse achtergrond moeten wennen aan de eigen kracht-aanpak van de wijkteams. Tegelijkertijd vinden ze het soms moeilijk om de werkwijze en de veranderende regelgeving op een heldere manier uit te leggen aan mensen die de Nederlandse taal soms niet zo goed machtig zijn.

Wat kan anders?

Op basis van de verkenning en de gevonden knelpunten hebben de onderzoekers een aantal aanbevelingen geformuleerd.