Platform voor buurtontwikkeling

Geld maakt gelukkig

Over een sociale buurtonderneming in Amsterdam Nieuw-West
Artikel
afbeelding van Samenwonen-Samenleven  
7 juli 2016
Geld maakt gelukkig

Foto: Jaarverslag Samenwonen-Samenleven (2013)

Waarom houdt een sociale organisatie als Samenwonen-Samenleven zich bezig met ondernemen? Moet een welzijnsorganisatie zich niet beperken tot het ‘zorgen’ voor mensen? Ton Groen, adjunct-directeur van de buurtonderneming laat zien dat geld verdienen juist erg sociaal kan zijn.

 

Het is een misverstand dat geld niet gelukkig kan maken. Natuurlijk is het tegenovergestelde ook niet perse waar, maar geld kan wel degelijk een middel zijn om mooie dingen voor elkaar te krijgen. Dat is de gedachte achter sociaal ondernemen.

Winst investeren in mensen

Veel mensen denken dat een sociale onderneming niet gericht is op het maken van winst. Dat is niet waar. Het verschil tussen een “gewone” onderneming en een sociale onderneming zit hem in wat er met die winst gebeurt. Een “gewone” ondernemer investeert zijn winst in zijn onderneming om die verder te laten groeien en keert een deel van zijn winst als dividend of bonus uit aan directieleden en/of aandeelhouders. Een sociale ondernemer investeert zijn winst in projecten die een maatschappelijke impact beogen. Beter gezegd: in mensen.

Bovendien verdienen sociale ondernemingen hun geld doorgaans op een bijzondere manier: met inzet van juist die mensen waarin ze wil investeren. Dat klinkt wat vaag, maar wordt vanzelf duidelijk uit de voorbeelden van de sociale ondernemingen die binnen de Ru Pare Community (een verzameling van bewonersorganisaties, zorginstellingen, kunstenaars en startende ondernemers in een oud schoolgebouw in Amsterdam Nieuw-West red.) zijn opgezet: het Theaterrestaurant Ru Pare, Beheer & Onderhoud en het Kluslab.

Sociale (buurt)ondernemingen

In deze sociale ondernemingen krijgen de deelnemers (die in de buurt wonen red.) een ‘training on the job’: ze krijgen een opleiding in horeca en catering, dan wel beheer en onderhoud. Ze leren door te doen. En dat doen ze binnen een sociale onderneming. De Eeterij runt het Theaterrestaurant van de Ru Pare Community. Daar kunnen huurders en gebruikers van het pand elke werkdag lunchen. En de Eeterij verzorgt ook externe cateringopdrachten. Zo leren de deelnemers, mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die vaak jaren aan de kant hebben gestaan, vaardigheden waarmee ze na een bepaalde periode door kunnen stromen naar betaald werk, binnen of buiten de Ru Pare. Beheer en Onderhoud doet intern en extern het beheer en onderhoud van het maatschappelijk vastgoed. En binnen het Kluslab worden externe onderhouds- en reparatiewerkzaamheden in de wijk gedaan. Ook binnen deze twee sociale ondernemingen worden mensen opgeleid die jaren thuis hebben gezeten, vaak laaggeletterd zijn en die de Nederlandse taal slecht beheersen en allerlei andere hindernissen ervaren in het deelnemen aan de samenleving; ze leren niet alleen professionele vaardigheden, maar verbeteren ook hun Nederlands en bouwen hun sociale netwerk opnieuw op.

‘Met het inrichten van de Ru Pare en het opzetten van de sociale ondernemingen investeert Samenwonen-Samenleven in de lokale economie’

Niet ieder initiatief kan een onderneming worden

En deze sociale ondernemingen verdienen geld. Daarmee kunnen de projecten zichzelf na verloop van tijd bedruipen. Op den duur kunnen de inkomsten uit deze ondernemingen zelfs andere projecten bekostigen, projecten zoals Hulp in de Buurt, de sociale helpdesk binnen de Ru Pare. Daar is geen onderneming van te maken, en dat willen we ook niet; de tijd en aandacht die buurtbewoners daar krijgen is onbetaalbaar. Dergelijke projecten moeten dus wel draaien op subsidie. Althans, dat was de ‘oude’ manier van denken. Door sociale ondernemingen in te richten willen we toe naar een financiering van zorg en welzijn die niet (enkel) afhankelijk is van subsidies. Dat moet ook wel omdat het in toenemende mate lastiger is om structurele subsidies te krijgen.

Investeren in de lokale economie

De Ru Pare Community is overigens zelf ook een model dat door Samenwonen-Samenleven is ontwikkeld in anticipatie op een zich steeds verder terugtrekkende overheid. In 2013 heeft de stichting bij het stadsdeel Nieuw-West de exploitatie van het voormalig schoolgebouw aan de Chris Lebeaustraat geclaimd. Met de verhuur aan maatschappelijke organisaties en andere startende sociale ondernemingen - tegen een scherpe prijs overigens - wordt de financiële ruimte gecreëerd om de projecten van Samenwonen-Samenleven financieel te ondersteunen en te faciliteren. Net als de insteek is bij de genoemde sociale ondernemingen die Samenwonen-Samenleven binnen de Ru Pare heeft ingericht.

Niet-financiële winst

Met het inrichten van de Ru Pare en het opzetten van de sociale ondernemingen investeert Samenwonen-Samenleven in de lokale economie. Want de mensen die in de sociale ondernemingen worden opgeleid wonen in de buurt. Het Kluslab, het theaterrestaurant en Beheer en Onderhoud bedienen bovendien bedrijven en organisaties die actief zijn in de wijk. Het zijn sociale ondernemingen door en voor de wijk.

Een onderneming opzetten kost tijd. Ook ‘normale’ ondernemingen kost het vaak jaren om structureel winst te maken. De eerste jaren zijn vaak jaren van investeren. Dat is bij de sociale ondernemingen binnen de Ru Pare niet anders. Ook in de Eeterij, het Beheerbedrijf en het Kluslab moet geïnvesteerd worden voor ze winst gaan maken en zichzelf volledig kunnen bedruipen - al is de verwachting is dat het Beheerbedrijf en het Kluslab in 2016 zichzelf al volledig kunnen betalen én moet de kanttekening worden gemaakt dat ze op een niet-financiële manier allang winst maken. Want laten we dat vooral niet vergeten, daar is het ons om te doen: dat in deze ondernemingen mensen zichzelf herontdekken, hun talenten en hun kracht weer gaan zien. Dat ze langzaam weer beginnen met dromen. Ook dat gaat met vallen en opstaan. Met verwachtingen die moeten worden bijgesteld, met irritaties en leren door te doen. Het lijkt net op een ‘echte’ onderneming.

 

Dit artikel verscheen eerder in het Samenwonen-Samenleven magazine. 

Lees meer: